9.2. CAD-CAM ve freze teknolojisi
Seramik materyallerdeki ve işleme tekniklerindeki ilerlemeler, üstün özellikli seramiklerin geliştirilmesini ve uygulanmasını kolaylaştırmıştır. CAD/ CAM, geleneksel işleme teknikleri ile kullanılamayacak materyallerin kullanılmasına izin vermektedir. Bu tür seramik işleme süreci, düzenli mikroyapısal yapı, daha yüksek yoğunluk, daha düşük pörözite ve rezidüel streslerde azalma sağlar.
CAD/CAM sistemler zirkonya ile eşanlamlı hale gelmiştir. Bununla beraber cam seramikler, infiltrasyon seramikleri ve zirkonya gibi katı halde sinterlenmiş monofaz seramikleri gibi herhangi bir seramik tipini işleyebilen sistemler mevcuttur.
CAD/CAM teknolojileri kullanılarak, klinikte, tek bir hasta randevusunda tam seramik inleyler, onleyler, kronlar ve köprüler üretilebilir. Bu yöntem ile üretilen seramik restorasyonlar kusursuz uyum, direnç ve uzun ömür göstermiştir. CAD/CAM restorasyonları için iki temel teknik kullanılabilir.
1. Hasta başı tek randevu tekniği
2. Hasta başı-laboratuvar tekniği
Hasta başı tek randevu tekniği: Bu teknik, seramik restorasyonların klinikte üretimini ifade eder. Preparasyona titanyum dioksit kontrast tozu sprey ile uygulanır. Kızılötesi bir kamera, tozu kaydeder ve bilgisayarda 3 boyutlu bir optik görüntü yaratır. Seramiğin rengi, hekim tarafından seçilir ve kaydedilir. Ardından, bilgisayar hangi seramik bloğun kullanılması gerektiğini söyler. Bu blok, bilgisayar tasarımına göre klinikte freze edilir. Restorasyon, freze makinesinden çıkartılır. Daha sonra, ağızda prova edilir.
Proksimal temas noktaları ve oklüzal ilişkinin ayarlanması gerekebilir. Restorasyon yeterli ve estetikse, simante edilebilir. Bu teknikte, ölçü alma gerekliliği olmadığı için, hasta kendisi için bir rahatsızlık hissetmez ve potansiyel bir hata kaynağı ortadan kaldırılır.
Hasta başı-laboratuvar tekniği: Bu teknik, iki randevu gerektirmektedir. Preparasyon doğrudan taranır ve ardından laboratuvara gönderilir. Ya da, bir alçı model elde edilip, laboratuvarda alçı model taranacak şekilde, verilerin bilgisayara aktarılması laboratuvarda yapılır.
Sanal restorasyonun tasarlanması, laboratuvarda geleneksel uygulama ile benzerdir. Marjin sınırları düzenlenir ve restorasyon dizaynı gerçekleştirilir. Bununla birlikte, seramik tabakalar kullanılarak restorasyonun oluşturulmasından çok, ince düzenlemeler gereken restorasyonun tam olarak konturlanmış 3 boyutlu bir modeli elde edilir.
Kapsamlı bir doğal diş yapısı veri tabanına girerek, bilgisayar tarafından önerilen dizaynı değerlendirilir. Oklüzyonun yanı sıra preparasyonun, dişeti sınırları ve komşu dişler ile uyumu doğrulanabilir.
Hekim tarafından gerekli görülen her türlü düzenleme, bilgisayar yazılımının tasarım araçları ile gerçekleştirilir. CAD yazılımını kullanmak suretiyle, interproksimal temas noktası oluşturulabilir ve freze işlemi öncesi oklüzyon ilişkileri kontrol edilebilir.
CAD/CAM restorasyon tekniği kullanılması, birçok adımın basitleştirilmesine veya kaldırılmasına imkan tanır. Geleneksel ölçü yerine preparasyonun formunu ve sınırlarını dijital olarak kaydeden bir tarama cihazı kullanılır. Hataların oluşmasını engellemek için, tüm preparasyonun tarandığından emin olunmalıdır. Geleneksel bir ölçüde olduğu gibi, yumuşak doku retraksiyonu ve hemostaz doğru bir sonucun elde edilmesi için ön koşullardır.
Materyal seçimi:
Kullanılan materyal, fonksiyonel ve estetik ihtiyaçlarla birlikte ve hasta başı CAD/CAM restorasyonu mu yoksa laboratuvar CAD/CAM restorasyonunun mu üretildiğine bağlıdır. Hasta başı CAD/CAM restorasyonlarında, hasta başında geçen süreyi mümkün olduğunca kısaltmak için freze sonrası minimal estetik ayarlama gerektiren estetik ve güçlü bir materyale ihtiyaç duyulur. Lösit ile güçlendirilmiş cam seramikler (IPS Empress CAD*) ve lityumdisilikat cam seramikler (IPS e.max*), hasta başı ve laboratuvar CAD/CAM sistemlerinde tek restorasyonlar için kullanılabilir. Lösit ile güçlendirilmiş materyal, güç ve yüzey düzgünlüğü açısından diş yapısı ile eşleşecek ve diş minesi ile benzer bir şekilde ışık dağılımı ile estetik sonuçlar sağlayacak şekilde tasarlanır.
Direncin önemli olduğu hasta başı uygulamalar için, lityum disilikat CAD restorasyonları, 120 ila 160 MPa’lık, lösit ile güçlendirilmiş seramiğe karşı 400 MPa’lık bir güç sunmakta ve iyi estetik görünüm sağlamaktadır. Lityum disilikat, dirençli bir monolitik materyal olarak kullanılır.
*Ivoclar Vivadent, Lichtenstein
**Sirona Dental System Gmbh, Bensheim, Germany